اقدامات و دستاوردهای وزارت علوم در دولت یازدهم

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، این مجموعه بر اساس تحلیل گزارش‌های رسمی عملکرد دستگاه‌های اجرایی، برنامه‌ها و اولویت‌های راهبردی دولت یازدهم، برنامه‌های ارائه‌شده توسط وزرا و مدیران دستگاه‌ها به مجلس و رئیس جمهوری، گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و منابع رسانه‌ای و سایر مطالعاتی که درباره چالش ها، اولویت ها و راهبردهای دستگاه ها انجام یافته، تهیه ‌شده است.
گزارش‌های حاضر از دو محدودیت فقدان نظام هماهنگ و یکپارچه‌ تولید و گزارش عملکرد در دستگاه‌های اجرایی از یک‌سو؛ و زمان محدود موجود برای تهیه گزارش‌ها متأثر بوده و علیرغم تلاش صورت گرفته ممکن است در بازنمایی عملکرد دستگاه‌های اجرایی دارای کاستی‌هایی باشند.
گزارش های این مجموعه در نهایت اختصار برای آن تهیه ‌شده اند که تصویری کلان و راهبردی از وضعیت حوزه‌ی ماموریت دستگاه قبل و بعد از استقرار دولت یازدهم و برنامه‌های دستگاه برای رفع چالش‌ها و موانع پیش‌روی تحقق اهداف ترسیم شده در حوزه‌ ماموریت دستگاه ارایه کنند.
بدیهی است که در گزارش هایی با این میزان از اختصار و تأکیدات کلان، بسیاری از عملکردها و جزئیات مربوط به برنامه ها، راهبردها و اقدامات دستگاه ها معرفی نمی شوند.

** ارتقای کیفیت آموزش عالی، اعتبار علمی رشته‌ها و مدارک دانشگاهی
تدوین طرح تفصیلی آمایش آموزش عالی که با هزاران نفر ساعت کار کارشناسی انجام و نهایتا در اسفند 94 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. اهم محورهای این مصوبه:
ایجاد مناطق 10 ‌گانه آموزش عالی مشابه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ (این طرح در حال حاضر اجرا و به 10منطقه تبدیل شده است).
اجرای طرح سطح‌بندی و اعتبار سنجی دانشگاه‌ها؛ (سطح‌بندی دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی انجام شده است).

** تدوین و بازنگری برنامه‌های درسی
وضعیت تدوین و بازنگری برنامه‌های درسی در سال 92، به تعداد 273 مورد بوده که این میزان در سال در سال 95 به 137 مورد رسید.
همچنین تعداد انجمن‌های علمی دانشجویی در سال 92 به میزان 6 هزار و 132 مورد بوده که این رقم در سال 95 به 8 هزار و 976 مورد رسید.
تعداد کانون‌های فرهنگی و هنری در ابتدای دولت یازدهم 2 هزار و 110 مورد بوده که این میزان در سال 95 به 3 هزار و 407 مورد رسیده است.
تعداد نشریات دانشجویی در سال 92 به میزان 3 هزار و 181 مورد بوده که این رقم در سال 95 به 5 هزار و 86 نسخه افزایش یافته است.
تعداد برگزاری کرسی‌های در سال 92 به میزان 370 مورد بوده که این رقم در سال 94 به 402 مورد رسیده بود.

** عملکرد کمک‌ها به دانشجویان، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
تعمیر و تجهیز خوابگاه و کمک‌های ویژه صندوق رفاه از محل درآمدهای اختصاصی به دانشگاه‌ها از سال 93 تا 95 رشد 126 درصدی داشته است.
همچنین در زمینه وام‌های اعطایی به دانشجویان از سال 93 تا 95 شاهد رشد 112 درصدی بوده ایم.
پیش‌بینی وام ویژه دانشجویان دکتری برای تأمین معیشت آنها و اشتغال بیشتر به آموزش و تحقیق در سال‌های 93 تا 95، بیش از 800 میلیارد ریال به این امر اختصاص یافت و در سال 90 به‌تنهایی یک هزار و 100 میلیارد ریال خواهد رسید؛
افزایش بی‌سابقه ذخیره استراتژیک صندوق از مبلغ 1400 میلیارد ریال به 3400 میلیارد ریال؛
ظرفیت‌سازی برای اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت، ویژه ساخت خوابگاه‌های دانشجویی و رشد 200 درصدی وام‌های دانشجویی؛
اجرای طرح رتبه‌بندی خوابگاه‌های دانشجویی با هدف عادلانه سازی نرخ اجاره بهاء و اقدام به ارتقاء سطح خوابگاه‌های رتبه 4 و 5.

** حمایت از جذب دانشجو از کشورهای همسایه و منطقه با حفظ کیفیت دانشگاه
روان‌سازی جذب دانشجوی غیر ایرانی به‌صورت بورس و غیربورس
حذف تمرکزگرایی و اعطاء اختیار به دانشگاه‌ها برای جذب دانشجوی بین‌المللی
تشکیل دفاتر امور کنسولی در دانشگاه‌های بزرگ
افزایش اعتبارات مربوط به جذب دانشجوی بورسیه غیر ایرانی
درنتیجه تعداد این دانشجویان در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم به بیش از 25 هزار نفر رسیده است و زیرساخت‌های لازم برای افزایش حداقل 2 برابری آن تا پایان برنامه ششم توسعه فراهم شده است.

** محدود‌کردن دخالت‌های نهادهای بیرونی در راستای برقراری و حفظ سلامت فضای آزاداندیشی و پرسشگری در دانشگاه
بر اساس بررسی و پژوهش‌های به‌عمل‌آمده از سال 92 لغایت 95 برگزاری مراسم و اجتماعات قانونی به طور میانگین سالانه 23.5 درصد رشد داشته است و نسبت اقدام‌های غیرقانونی) تجمع، شعار، شب‌نامه، درگیری و نزاع( به مراسم و اجتماعات قانونی 46 درصد کاهش داشته است. به‌عبارت‌دیگر فراهم بودن شرایط ساختاری دانشگاه‌ها برای تحرک سیاسی و اجتماعی، زمینه نارضایتی را کاهش داده است و در اثر افزایش امید و اعتماد به ساختار انگیزه اقدام غیرقانونی کاهش یافته است.
بازنگری و ابلاغ شیوه‌نامه انضباطی در راستای منشور حقوق شهروندی به‌منظور رعایت حقوق دانشجویان در رسیدگی‌های شوراهای انضباطی دانشجویان در دانشگاه‌ها.

** سایر رئوس عملکرد در سال‌های 94 و 95
کاهش پذیرش بی‌رویه و خارج از ضابطه دانشجو بدون توجه به زیرساخت‌ها و توانمندی‌های علمی
کاهش تأمین مالی طرح‌های کلان ملی که بدون طی فرآیند مناسب طراحی شده بودند.
برگزاری یک هزار و 765 کرسی آزاداندیشی در دانشگاه‌های پیام نور، غیرانتفاعی و علمی کاربردی (به‌جز کرسی‌های برگزارشده در سایر دانشگاه‌ها).

** برنامه پیشنهادی برای دولت دوازدهم
در این قسمت برنامه‌های پیشنهادی به دولت دوازدهم بر اساس موضوعات اصلی پیش روی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و انتقادات موجود، آورده شده است.

** بازسازماندهی لایه سیاست‌گذار، هماهنگ‌کننده و تنظیم‌گر در نظام علم و فناوری
با توجه به انتقادات و چالش‌های موجود در ارتباط با تداخل‌های ساختاری، در راستای بازساماندهی لایه‌های نظام علم و فناوری، پیگیری اقدامات ذیل پیشنهاد می شود:
ترکیب وظایف سیاست‌گذاری و هماهنگ‌کنندگی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، شورای عالی عتف و ... در یک نهاد؛
انفکاک وظایف توسعه‌ای معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و ادغام آن با کارکردهای مشابه (مثلاً در قالب سازمان ملی توسعه فناوری و نوآوری)؛
تقویت وزارت عتف به‌عنوان تنظیم‌گر و ناظر اصلی آموزش عالی، پژوهش و توسعه طرف عرضه‌ی فناوری‌های علم محور و تمرکز توجه این وزارت بر کیفیت بازیگران نظام علم و فناوری و ادغام و بازسازماندهی این بازیگران در قالب بازیگران دارای حداقل استانداردهای کیفی.

** تقویت استقلال دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهش و فناوری
با توجه به انتقادات موجود در زمینه عدم استقلال دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهش و فناوری، در راستای قدم نهادن در راه حل این مشکل، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
تغییر ترکیب اعضای هیئت‌های امنا و اعطای نقش واقعی به آنها در اداره دانشگاه‌ها
توانمندسازی مدیریت دانشگاه‌ها جهت اداره آنها به‌صورت یک نهاد مستقل
اعطای اختیارات برنامه‌ریزی و اجرا (به‌طور خاص در حوزه‌های مربوط به جذب و جبران خدمات اعضای هیئت‌علمی یا حوزه‌های اقتصادی).

** بهبود محتوا و ابزارهای آموزشی
در رابطه با موضوع بهبود محتوا و ابزارهای آموزشی، پیشنهاد می‌شود که وزارت عتف به‌عنوان نهاد ناظر وارد عمل شده و تصمیم‌گیری‌ها در زمینه سیاست‌گذاری به‌صورت نیمه‌متمرکز و در اجرا به‌صورت غیرمتمرکز انجام شود. بر این اساس، برنامه‌های پیشنهادی در ارتباط با این موضوع به شرح زیر در نظر گرفته‌شده است:
اصلاح و بازنگری متون و روش های آموزشی، متناسب سازی سطوح و رشته های تحصیلی با نقشه جامع و نیازهای تولید و اشتغال، حمایت از توسعه علوم میان‌رشته‌ای (میان علوم انسانی و سایر علوم)، حمایت از تولید و کاربردی کردن علوم انسانی و اصلاح آموزش های مرتبط به‌ منظور توجه بیشتر به مطالعات بنیادی، ایجاد فلسفه های رشته‌های مختلف علوم بر پایه فلسفه اسلامی، صدور مجوز ایجاد یا توسعه رشته ها، تقویت تعامل علوم پایه و سایر علوم، تقویت دوره‌های پسادکتری، توسعه و تقویت دوره های تحصیلات تکمیلی، تولید محتوا و تبیین ارتباط علوم طبیعی و جدید با آموزه های دینی، تدوین تاریخ علوم طبیعی و ریاضی تمدن اسلامی، تقویت جریان معادل‌سازی برای واژه‌های علمی بیگانه، ترویج پژوهش محورکردن آموزش؛
اصلاح نظام برنامه ریزی آموزشی بر اساس مبانی اسلامی، برقراری تعامل با بنگاه های اقتصادی و اجتماعی در برنامه‌ریزی آموزشی، حمایت از نهادهای غیردولتی برای تولید و پشتیبانی از محتوا و تجهیزات آموزشی، برنامه‌ریزی آموزشی متناسب با نیازها و تحولات علمی و فنی؛
آموزش نیروی انسانی متخصص با نیازهای بازار کار، ارتقای توان کارآفرینی با مسئولیت نظام آموزشی کشور، توأم کردن آموزش و مهارت، افزایش سهم آموزش های مهارتی در نظام آموزشی کشور، تنظیم

** رابطه تحصیل با اشتغال، حمایت از بخش غیردولتی به‌منظور توسعه و گسترش آموزش های کسب‌وکار کارآفرینی فنی حرفه ای و علمی کاربردی؛
اصلاح و بازنگری روش های آموزشی، توسعه نظام آموزش الکترونیک و زیرساخت های فناوری اطلاعات، به‌کارگیری فناوری ها و روش های‌جدید آموزشی در آموزش‌عالی، گسترش کتابخانه‌های‌ عمومی و مجازی.

** بهسازی ساختار نظام آموزشی - پژوهشی
توسعه علوم پایه، تحول و ارتقاء علوم انسانی و هنر، بهینه سازی ساختار نظام آموزشی، توزیع فرصت¬ها و امکانات تحصیل و تحقیق در سراسر کشور، اعطای مأموریت ویژه به برخی از مراکز دانشگاهی، جهت دهی دانشگاه های برتر به اهتمام در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، توسعه رقابت سالم در فعالیت-های مؤسسات آموزشی با ایجاد سازوکارهای انگیزشی، بازتعریف جایگاه و رسالت فرهنگستان ها و مؤسسات آموزشی، صدور مجوز و حمایت به‌منظور تأسیس و توسعه مراکز آموزشی دوره‌های کاردانی در بخش خصوصی و تعاونی، حمایت از شکل گیری و توسعه مؤسسات آموزشی غیردولتی، حمایت از تأسیس و گسترش فعالیت مراکز آموزشی هنر اسلامی، حمایت از تأسیس و گسترش دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی مراکز تحقیقاتی و فناوری، تأسیس انجمن های علمی و ارزیابی فعالیت آن ها، تأیید اساسنامه و صدور مجوز تأسیس انجمن ها و تشکل های دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، تأسیس فدراسیون ملی ورزش های دانشگاهی.
ایجاد مراکز علمی تحقیقاتی توانمند در ترازهای بین المللی و با امکانات خاص.
افزایش بودجه تحقیق و توسعه به حداقل 4 درصد GDP، افزایش سهم علم و فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، افزایش سهم تولید محصولات مبتنی بر دانش پیشرفته در تولید ناخالص داخلی، ، تمهید سازوکارهای لازم برای ایجاد هم سویی میان فعالیت های آموزشی تحقیقاتی و فناوری.
ارتقای کارآمدی مراکز پژوهشی، ارتقای محققان مراکز پژوهشی وابسته به دستگاه های اجرایی، تسهیل اخذ مجوز برای مؤسسات پژوهشی غیردولتی و رتبه بندی پژوهشگران آن ها، ایجاد هماهنگی بین نهادهای پژوهشی کشور جهت سیاست گذاری برنامه ریزی و نظارت کلان؛
بازتعریف نظام انتصاب و ارتقای مدیران، استادان و پژوهشگران در نهادهای آموزشی؛
تعیین حداقل‌های کیفیت آموزشی توسط وزارت عتف، بدون اعمال محدودیتی در ارائه مجوز مؤسسات آموزش عالی و آزاد گذاشتن رقابت میان واحدهای دانشگاهی آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و ...؛ شکل‌دهی نظام ارزیابی و اعتبارسنجی مناسب که هم وزارت بتواند از ارائه آموزش‌های باکیفیت توسط این دانشگاه‌ها آگاه شود و در صورت رعایت نشدن آن، اقدامات مناسب را انجام دهد و هم دانشجویانی که درصدد انتخاب یک واحد دانشگاهی هستند، از اعتبار آن در قیاس با سایر مؤسسات آموزش عالی اطلاع یافته و با آگاهی مناسب انتخاب خود را انجام دهند.
ایجاد تمایز میان نقش دانشگاه‌های بزرگ (مادر) با دیگر مؤسسات آموزش عالی (تنها بخش کمی از دانشگاه‌ها که به‌صورت دولتی و رایگان اداره می‌شوند، تقاضامحور و بر اساس نیازهای اجتماعی، بازار کار و صنعت طراحی شود. در خصوص مابقی دانشگاه‌ها که خودِ دانشجو هزینه‌ها را پرداخت می‌کند، سیستم عرضه محور مناسب است).
تشکیل شبکه‌های علمی-تحقیقاتی و به اشتراک گذاشتن زیرساخت‌های موجود خود به دلیل منابع محدود کشور توسط دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات.
ایجاد بستر رقابت هر دانشگاه با توجه به ساختار و میزان اعتبار خود با دیگر دانشگاه‌ها برای جذب دانشجویان، استادان و پژوهشگران برتر (نیاز به تغییراتی در نظام جذب دانشجویان، خصوصاً در مقطع تحصیلات تکمیلی).

** (بهبود) مدیریت منابع مالی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی (اصلاح نظام تأمین‌ مالی آموزش عالی، پژوهش و فناوری)
به‌منظور بهبود مدیریت منابع مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به‌عنوان نهاد پیشرو همچون لوکوموتیوی واگن‌های مؤسسات آموزشی و پژوهشی آموزش عالی را به حرکت درآورده و با در نظر گرفتن اصول سه‌گانه تقویت جزایر کیفیت در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، تلفیق روش‌های تخصیص بودجه و مکانیزم‌های مالی چندگانه در حمایت از دانشجویان به‌عنوان طرف تقاضا، اقدامات ذیل را در برنامه‌های آتی بگنجاند:
هزینه کرد بودجه محدود بخش دولتی در تقویت هسته‌های کیفی دانشگاهی و پژوهشی برای انجام مأموریت‌های مسئله محور بخش عمومی و دولتی به جای حمایت مالی مختصر و بی‌اثر از تمامی نهادهای آموزش عالی؛
پاسخگویی واحدهای کیفی گزینش‌شده در مقابل برخورداری از حمایت‌های دولت؛
اداره خودگردان و بدون حمایت مالی دولتی مؤسسات خارج از مجموعه 10-15 تایی جزایر کیفیت؛
ارتقا سهم وقف و خیریه، مشارکت مردم و نهادهای عمومی در توسعه و پشتیبانی از مؤسسات و نهادهای علم و فناوری، هدایت منابع و بودجه¬ها به سوی نیازها و مأموریت های‌ملی، تدوین طرح جامع سامان‌دهی هدفمند سرمایه گذاری دولت در آموزش عالی به منظور شفاف سازی هزینه های تمام شده تحصیلی.
افزایش استقلال مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در مدیریت امور اداری، منابع مالی درآمدها و هزینه‌ها از طریق افزایش اختیارات و مسئولیت پذیری هیئت‌های امنای آن ها، ارتقا معیشت استادان، محققان و دانش پژوهان.
تأمین مالی آموزش عالی (آموزش رایگان) به‌صورت خرید خدمت از دانشگاه‌ها بر اساس نیاز کشور و کیفیت خروجی.
تأمین مالی پژوهش‌های بنیادی به‌صورت متمرکز ( بنیاد علم ایران به‌عنوان بازوی وزارت عتف) و پژوهش‌های کاربردی به‌صورت تقاضامحور.
گسترش فعالیت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی از شرکت‌های دانش‌بنیان به کل حوزه نوآوری.
استفاده از مکانیزم‌های تشویقی غیرمالی (ایجاد توازن در مقابل مشوق مالی).

** ارتقای نظام پذیرش دانشجویان و حمایت از آنان (ارتقای کیفیت نظام خدمات دانشجویی)
در راستای ارتقای نظام پذیرش دانشجو و یا به عبارتی، ارتقای کیفیت نظام خدمات دانشجویی، اقدامات زیر پیشنهاد می شود:
اصلاح و استقرار نظام پذیرش دانشجو و توجه به استعداد و علاقه مندی دانشجویان، افزایش ورود دانشجویان به دوره‌های تحصیلات تکمیلی، اصلاح نقش مناسب زن و مرد در خانواده با اصلاح سازوکار جذب، بازنگری در میزان پذیرش دانشجو بر اساس نیازهای جامعه و وجود فرصت های شغلی، افزایش 20 درصدی پذیرفته‌شدگان دوره های تحصیلات تکمیلی، جذب دانشجو مازاد بر سهمیه آموزش رایگان با ایجاد ظرفیت های جدید، برآورد نیروی انسانی کاردانی موردنیاز.
شناسایی نخبگان و حفظ و جذب سرمایه های انسانی، اصلاح جریان استعدادیابی برای جذب استعدادهای برتر در علوم انسانی، برنامه‌ریزی برای شناسایی و حمایت از شکوفایی استعدادهای درخشان و هدایت آن ها به سمت اولویت های راهبردی کشور، تسهیل در ارتقا تحصیلی و ورود به رشته های تحصیلی موردعلاقه نخبگان.
حمایت از فعالیت تمام‌وقت دانشجویان دکترا، اتخاذ تدابیر لازم جهت حفظ دانشمندان و تأمین امنیت شغلی آنان، ارتقاء کیفیت ارائه خدمات دانشجویی و وام بلندمدت قرض الحسنه.

** همکاری های علمی (و فناورانه) بین المللی
در راستای حرکت به سمت دانشگاه‌های بین‌المللی حرفه‌ای، پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهاد تسهیلگر عمل کرده و بدون نیاز به مداخله مستقیم در فرآیندهای جذب و نگه‌داری دانشجویان/ استادان/ پژوهشگران خارجی، اقدامات زیر را در برنامه‌های آتی بگنجاند:
تقویت زیرساخت‌های آموزشی-پژوهشی.
ارائه آموزش‌های هدفمند و حرفه‌ای (اعم از شیوه خدمت‌رسانی و پاسخگویی، بازاریابی، مسائل امنیتی/فرهنگی و ...) به مسئولان (مدیران/کارشناسان) امور بین‌الملل دانشگاه‌ها.
واگذاری وظایف مرتبط با اعزام دانشجویان/استادان ایرانی به فرصت‌های مطالعاتی و همکاری‌های پژوهشی مشترک بین‌المللی به دانشگاه‌ها (هر دانشگاه بر اساس نیازهای خود، محققانی را اعزام کند).
اولویت به مشارکت پژوهشی دانشگاه‌های ایرانی با همتایان خارجی خود و جذب پژوهشگران برجسته بین‌المللی.
استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج و جذب متخصصان برجسته، فراهم کردن بستر مشارکت دانشمندان ایرانی در مجامع جهانی و برعکس، تسهیل حضور دانشمندان در همایش های داخلی و بین المللی اولویت دار، توسعه همکاری های علمی بین‌المللی، برنامه ریزی برای جذب متخصصان ایرانی داخلی و خارجی برای همکاری های علمی و تحقیقاتی، نمایندگی دولت در مجامع و سازمان‌های بین المللی و برقراری ارتباطات لازم.
افزایش پذیرش دانشجویان خارجی به‌منظور گسترش زبان فارسی، حمایت از تأسیس رشته زبان فارسی در دانشگاه های جهان، اعطای بورس‌های تحصیلی فرصت‌های مطالعاتی و پژوهانه برای افزایش همکاری های بین المللی دانشگاه ها، تقویت و توسعه نظام مند همکاری دانشگاه های کشور با دانشگاه های بزرگ و معتبر خارجی از طریق تبادل استاد و دانشجو و اجرای دوره های آموزشی مشترک، ساماندهی.
مؤسسات آموزشی زبان های خارجی برای تعاملات بین المللی علم و فناوری، اداره امور دانشجویان ایرانی در دانشگاه ها و مؤسسات خارج از کشور، ایجاد زمینه فعالیت شعب دانشگاه های معتبر خارج از کشور، گسترش ارتباطات علمی با مراکز و نهادهای آموزشی بین المللی.

** شبکه سازی و همکاری های آموزشی و پژوهشی
در راستای شبکه‌سازی و همکاری‌های آموزشی و پژوهشی پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهادی بسترساز و تسهیلگر عمل نموده و با پیگیری اقدامات زیر، به بسترسازی مناسب جهت تعامل بیشتر اعضای هیئت‌علمی هر دانشگاه با سایر دانشگاه‌ها و تقویت همکاری‌های بین اعضای جامعه علمی بپردازد:
ایجاد پلتفرمی با قابلیت وارد نمودن اطلاعات علمی و پژوهشی توسط دانشگاه‌ها و یکپارچه‌سازی اطلاعات علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی؛
ایجاد پلتفرمی مشابه برای آزمایشگاه‌های موجود که اطلاعات مرتبط با تمامی دستگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها را ارائه می‌کند (مراجعه‌کنندگان می‌توانند بر اساس شاخص‌هایی نظیر بهترین محل برای اجاره و استفاده، امکانات موردنیاز خود را بیابند)؛
ارتقای همکاری حوزه های علمیه و دانشگاه ها با طراحی دوره‌های آموزشی و پژوهشی مشترک، حمایت از حضور مدرسین حوزه در دانشگاه و بالعکس، سامان دهی و تقویت انجمن ها، پژوهشگاه ها و قطب-های علمی از‌جمله قطب های مشترک بین حوزه و دانشگاه؛ افزایش تعاملات استاد و دانشجو در‌خارج از کلاس؛
توسعه و تقویت شبکه های ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاه ها، مراکز علمی، دانشمندان و پژوهشگران؛ حمایت از شبکه¬سازی دانشمندان و مؤسسات تحقیقاتی دینی؛ توسعه شبکه های دانشمندان و پژوهشگران.
حمایت از ایجاد شبکه های تحقیقاتی فناوری برای تسهیل انتشار دانش، همکاری های بین المللی با توجه به مزیت های نسبی و منابع هر کشور ایجاد شبکه¬های پژوهشی در داخل و خارج کشور برای انتشار و تبادل دانش، ایجاد پژوهشگاه های بین المللی فراملی به منظور توسعه همکاری های بین المللی، برگزاری سمینارهای بین المللی و ترجمه آثار ایرانی به زبان های مختلف، توسعه فعالیت های انجمن های علمی و نهادهای پژوهشی در سطح بین المللی، ساماندهی تعاملات و ارتباطات بین المللی در حوزه علم و فناوری میان دانشمندان، پژوهشگران و برگزاری نشست های علمی مشترک، حمایت از طرح های پژوهش و فناوری بین المللی با سرمایه گذاری مشترک، حمایت از ایجاد شبکه های تحقیقاتی فناوری برای تسهیل انتشار دانش؛
ایجاد تحول در ارتباط میان نظام آموزش عالی با سایر نظام ها؛ شبکه سازی مؤسسات آموزشی و پژوهشی در حوزه علوم پایه به منظور افزایش هماهنگی تحقیقات بین رشته ای؛ تقویت ارتباطات دانشگاه ها با بخش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور دستگاه های اجرایی از‌جمله صنعت؛ طراحی سازوکارهای همکاری پاره وقت نخبگان و دانشمندان با مدیران مؤسسات پژوهشی؛
حمایت از برگزاری همایش های تخصصی توسط انجمن ها و جمعیت های علمی.

** نظام جذب (نگهداشت) و ارتقاء اعضاء هیئت‌علمی
پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهاد ناظر جذب و ارتقاء اعضای هیئت‌علمی عمل نموده و با ایجاد شرایط برخورداری استقلال و آزادی علمی دانشگاه‌ها، در نظر گرفتن تفاوت در نحوه و مدل اهمیت به رشته‌های مختلف و پیگیری اقدامات زیر در راستای بهبود و ساماندهی نظام جذب و ارتقای اعضای هیئت‌علمی حرکت نماید.
استقرار نظام غیرمتمرکز جذب (هر دانشگاه‌ یا موسسه بر مبنای هدف‌گذاری خود و آمایش منطقه‌ای و امکانات موجود مسیر توسعه خاصی را انتخاب می‌کند و در همان راستا جذب نیرو خواهد داشت)
ارائه یک راهنمای اصولی و کلی در خصوص نحوه ارتقاء اعضای هیئت‌علمی توسط وزارت عتف (معیار سازی و جهت‌دهی فعالیت‌های درون یک دانشگاه، توسط هیئت‌امنا و با مشارکت جمعی).
تقویت نظام بورس تحصیلی دانشجویان مستعد، حمایت مالی و بورس تحصیلی نخبگان و جذب دانشجویان بورسیه بر اساس پتانسیل‌های منطقه‌ای و تقاضا محوری یا سایر مکانیزم‌های مساله‌محور.
بازتعریف نظام ارتقای اعضا هیئت‌علمی و پژوهشگران و استفاده از سازوکارهای انگیزشی مناسب، توسعه مهارت های تحقیقاتی اعضای هیئت‌علمی، افزایش فرصت های مطالعاتی اعضا هیئت‌علمی، برنامه ریزی برای تأمین هیئت‌علمی موردنیاز دانشگاه ها و ارتقاء شاخص نسبت عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت به دانشجو، اصلاح هرم هیئت‌علمی دانشگاه ها.

** (بهبود) ارزیابی، نظارت و اعتبارسنجی نظام آموزش عالی
ساختار پیشنهادی ارزیابی، نظارت و اعتبارسنجی نظام آموزش عالی، ساختار ارزیابی شبکه‌ای با هدف یاری دادن به هر یک از زیرسیستم‌های آموزش عالی برای ارزیابی و برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیتشان و فراهم‌سازی شرایط مناسب جهت اعتبارسنجی برنامه‌ها و واحدهای سازمانی آموزش عالی به منظور تضمین کیفیت است.
در این ساختار، زیرسیستم دانشگاه‌های دولتی در شبکه مرکزیت داشته و پیوند سایر زیرسیستم‌ها ذیل آن برقرار می‌شود؛ مزیت این ساختار آن است که هر یک از «پیوند»ها (زیر سیستم‌ها) می‌تواند نسبت به چگونگی ارزیابی و تضمین کیفیت برنامه‌ها، دوره‌ها و فعالیت‌ها خود بیندیشد و چارچوبی تهیه نماید. زیر‌سیستم‌های موفق در این امر با بازنمایی کیفیت آموزش و پژوهش خود سایر زیر‌سیستم‌ها را ترغیب می‌کنند که با توجه به تجربه‌های موفق سایر«پیوند»ها، آن تجربه‌ها را به اجرا درآورند.
تعیین ضوابط و معیارهای استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی، نظارت بر فعالیت های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، ارزیابی مستمر فعالیت واحدهای آموزش عالی و تحقیقاتی، ارزیابی و اعتبارسنجی علمی دانشگاه ها، ارزیابی عملکرد مالی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، ایجاد نهاد ملی ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت در نظام آموزش عالی، رصد دائمی ظرفیت های محیطی و تنظیم ظرفیت دانشگاه ها در مقاطع مختلف متناسب با نیازهای حال و آینده، مشارکت در تنظیم معیارها و اهداف نظام اعتبارسنجی و رتبه بندی مراکز آموزش عالی، تقویت نظارت و اعمال سیاست های آموزشی در دانشگاه ها؛
ارتقا کمی و کیفی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی.
حمایت مالی و حقوقی از مراکز دانشگاهی ممتاز.

** ایجاد بسترهای موردنیاز تجاری سازی
پیشنهاد می‌شود در راستای ایجاد بسترهای موردنیاز تجاری‌سازی، وزارت عتف؛ به عنوان نهاد متولی توسعه نیمه‌متمرکز تجاری‌سازی دستاوردهای دانشگاهی عمل کرده و به‌جای انتخاب صرف اولویت‌های خاص آموزشی یا تجاری‌سازی، چارچوب‌های اصلی را تعیین نموده و به‌کل زنجیره تجاری‌سازی از باب ایجابی و کلان بدون تصدی‌گری توجه نموده و اقدامات ذیل را نیز موردتوجه قرار دهد:
اهتمام بر انتقال فناوری و کسب دانش طراحی و ساخت برای تولید محصولات در داخل کشور، جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور و سرمایه خارجی، گسترش همکاری و تعامل سازنده با دیگر کشورها در حوزه علم و فناوری، حمایت از آموزش مهارت های پیشرفته با مشارکت بخش خصوصی، ایجاد و گسترش مراکز انتقال و تجاری‌سازی فناوری، اختصاص بخشی از اعتبارات طرح های توسعه ای به انتقال و یادگیری فناوری، ایجاد نمایندگی های علم و فناوری در سفارتخانه ها در حوزه های اولویت دار به‌منظور انتقال دستاوردها و تجارب جهانی پیشرفته و صادرات، اصلاح قوانین و مقررات مربوط به انتقال فناوری و تشویق طرف های خارجی برای انتقال دانش فنی و فعالیت¬های تحقیق و توسعه به داخل کشور، توسعه نهادهای انتقال و بومی‌سازی فناوری، اتخاذ تدابیر لازم در خصوص انتقال فناوری و برنامه ریزی به‌منظور بومی کردن فناوری های انتقال‌یافته، تدوین پیوست فناوری و مستندسازی فناوری‌های انتقالی.
تعریف طرح های کلان ملی و حمایت از آن ها در حوزه های اولویت‌دار.
حمایت از تولید و صادرات محصولات دانش بنیان، تجاری سازی پژوهش و نوآوری، حمایت از بازارسازی برای محصولات نوآورانه، اولویت دهی به محصولات داخلی در خریدهای دولتی، ساماندهی فن بازارهای عمومی و ایجاد فن بازارهای تخصصی، تسهیل مراحل راه اندازی و فعالیت شرکت های دانش بنیان، سیاست گذاری برنامه ریزی و اجرای قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش‌بنیان، کمک به بازاریابی و صادرات و خدمات پس از فروش محصولات دانش بنیان از طریق جوایز و مشوق های صادراتی و ایجاد سازوکارهای تبلیغاتی برای بازاریابی و توسعه شرکت های واسط بازرگانی، ایجاد زمینه های لازم برای عرضه فناوری در داخل و خارج کشور و حمایت از صادرات فناوری ها، حمایت از بورس ایده و بازار فناوری، حمایت از ایجاد ارزش افزوده و سرمایه گذاری و کارآفرینی از راه های قانونی و مشروع، تأمین شرایط و فعال سازی کلیه امکانات به‌منظور توسعه کارآفرینی؛ حمایت از مراکز ارائه خدمات پشتیبان ایده تا بازار و نهادهای واسط حقوقی، مالی، فنی و اداری، پشتیبانی از تعامل بخش های تحقیقاتی و صنعتی از طریق حمایت از شکل گیری نهاد RTI ملی؛
حمایت از مالکیت فکری و معنوی در عرصه مقالات و کتب و پایان‌نامه‌ها و اختراعات و ... و تکمیل زیرساخت ها و قوانین، ثبت و اعتبارسنجی مالکیت فکری حوزه علم و فناوری، ارزیابی و تأیید اختراعات و اکتشافات و نوآوری ها به‌منظور فراهم‌نمودن زمینه حمایت از حقوق مالکیت معنوی و ثبت در مراجع ذی‌ربط.
فراهنگ**9187**خبرنگار: حمیدرضا بازگشا * انتشار: امید غیاثوند